Het Bossche Broek ligt ongeveer 2 meter boven NAP; Luiksgestel ligt 46 meter hoger dan ‘s-Hertogenbosch. Inderdaad, het land loopt af van zuid naar noord. Als gevolg hiervan stroomt ook het water naar het noorden. Het wordt tot staan gebracht bij de rivierklei van de Maas en komt dan als 'kwel' naar boven. Zo kwam ‘s-Hertogenbosch aan haar moerassige omgeving. De grondwaterstand is er nog steeds hoog.
‘s-Hertogenbosch ligt op de grens van de Brabantse zandgronden en het rivierkleigebied van de Maas. De stad ligt in het midden van de dalende Centrale Slenk. Deze wordt begrensd door twee breuken in de aardkorst: de Peelrandbreuk (langs Uden en Oss) en de Feldbiss (langs Valkenswaard en Tilburg). In de Centrale Slenk werden dikke zandpakketten afgezet gedurende de laatste ijstijd. De oorspronkelijke dekzandrug op de Markt is bij de Moriaan ongeveer 6 meter boven NAP. In de loop der eeuwen vonden diverse ophogingen plaats. In totaal werd de bodem 1 tot 4 meter opgehoogd.
Al het water dat in Oost-Brabant valt, verzamelt zich uiteindelijk in de Aa en de Dommel en komt vervolgens bij de stad. Daar wordt het via de Dieze in de Maas geloosd. Als de Maas 's winters hoog stond, dan konden deze rivieren hun water niet kwijt en stroomde een groot deel van de omgeving van 's-Hertogenbosch onder water. Klik hier voor een filmpje over de Beerse Maas en de jaarlijkse overstromingen.
Het grondwater (kwelwater) komt op verschillende plekken in het Bossche Broek omhoog als bruin water met een ‘film’ erop. Dit zijn resten van ijzer: het bruin in het water (foto rechts) is ijzerhydroxide en ijzeroxide (roest); de film op het water bestaat uit ijzercarbonaat dat wordt gevormd uit een reactie tussen ijzer en CO2 uit de lucht Dit water kan wel 10.000 jaar geleden zijn gevallen, bijvoorbeeld in de Ardennen.
Op de reliëfkaart hiernaast (Actueel Hoogtebestand Nederland www.ahn.nl) vind je de resten van een oude Dommelloop die dwars door het Bossche Broek loopt (rood gestippeld).
