IVN/VNW heeft samen met de Gemeente ’s-Hertogenbosch de Vestingwerken gemonitord op muurvegetatie, mossen en vlinders. Dit alles werd financieel mogelijk gemaakt door het Wereld Natuur Fonds.
Met dit artikeltje willen we jullie informeren over het project en de stand van zaken.
De restauratie
De gemeente ’s-Hertogenbosch is al geruime tijd bezig met het restaureren van de Vestingwerken.
Hierbij heeft zij niet alleen aandacht voor de technische kant, maar nadrukkelijk ook voor de ecologische kant. Het streven van de gemeente naar behoud van de bijzondere muurvegetatie heeft er toe geleid dat er voor een unieke restauratiemethode is gekozen. Hiermee blijft zoveel als mogelijk van de oorspronkelijke vegetatie bestaan.
Monitoren
In 2003 zijn de eerste muurdelen gerestaureerd, namelijk aan de zuidzijde van de stad. Nu de restauratie van de Zuidwal, de Parklaan en Spinhuiswal (bijna) een feit is, is het goed om te weten of de natuur met deze voor haar bedoelde methode is gebaat. Het is daarvoor belangrijk om de ontwikkeling nauwlettend gade te slaan en vast te leggen. Aangezien de gemeente niet over alle
benodigde kennis beschikt wil zij i.s.m. vrijwilligers van de groene verengingen in ’s-Hertogenbosch de vestingmuren monitoren gedurende de komende jaren. Er is al een nulmeting uitgevoerd van de Parklaan door Jan Maassen.
Een uniek project
Het IVN/VNW en KNNV hebben besloten de vestingmuren van 2003-2006 te monitoren op het gebied van muurvegetatie, mossen en vlinders. We zien met dit project een unieke kans om de ontwikkelingen op de voet te kunnen volgen. Maar ook hebben we hiermee een goede mogelijkheid om meer samen te werken met het KNNV en de gemeente ’s-Hertogenbosch.
Conclusies
Eind 2006 is het eindrapport aangeboden aan wethouder J. Eugster.
IVN/VNW en KNNV willen de gemeente ’s-Hertogenbosch en de uitvoerende partijen een pluim geven voor de wijze van restauratie van de vestingmuren en voorlanden.
De vegetatie heeft de restauratie goed doorstaan en de uitgangspositie voor een verdere ontwikkeling lijkt gunstig. Er zijn er o.a. nieuwe ontwikkelingen van korstmossen aangetroffen.
Wel biedt de natuurlijke ontwikkeling op de voorlanden momenteel enige reden tot zorg. Op de open bodem na de restauratie hebben houtgewassen kunnen ontkiemen, die in een korte periode zich zo snel ontwikkeld hebben dat ze een acute bedreiging vormen voor de Glaskruidvegetaties binnen het traject langs de Parklaan. De glaskruidvegetaties verdragen weinig beschaduwing en zullen onder permanente schaduwrijke situaties plaats maken voor Muurvaren. Echter met eenvoudige beheersmaatregelen is deze situatie te verhelpen.
Om de effecten van de restauratie op langer termijn te beoordelen kunnen de inventarisaties geen significant vergelijkingsmateriaal bieden, gezien de korte tijdperiode tussen de opeenvolgende inventarisaties. Significante ontwikkelingen kunnen pas vastgesteld worden na een langere periode van bijvoorbeeld 5-10 jaar.
Meer weten?
Het project werd gecoördineerd vanuit het IVN/VNW door Henk Vennix. Als je meer informatie wilt, dan kun je contact opnemen met Henk (e-mail:
Meer informatie over de restauratie van de Vestingwerken vind je op www.vestingwerken.nl of download hier de folder.
Namens de Projectgroep Ecologie Vestingwerken,
Margreet ter Horst, 1 september 2008.
Henk Vennix (Coördinator, IVN/VNW)
Jan Maassen (Plantenwerkgroep, IVN/VNW)
Ko Bierman (Vlinderwerkgroep, IVN/VNW)
Edith Simon (Mossenwerkgroep, KNNV)
Frank Donders (Gemeente ’s-Hertogenbosch)