Het Karregat in 2020

We hadden weer tropische dagen in Nederland dit jaar, de gemiddelde zomertemperatuur was 18,3 graden, 1,3 graad warmer dan normaal met ook veel zonuren. De hoeveelheid neerslag per maand fluctueerde dit jaar sterk, zie hier de lokale cijfers per maand:

Jan.

Febr.

Maart

April

Mei

Juni

Juli

Aug.

Sept.

Okt.

Nov.

Dec.

Totaal

50

130

60

0

15

100

60

35

50

140

50

80

770

Ondanks de (natte)uitschieters in februari, juni en oktober dit jaar is 2020 dus structureel droog, net als 2018 en 2019, zoals te zien is aan onderstaande jaarcijfers.

Neerslag per jaar in de periode 2015-2020:

2015

2016

2017

2018

2019

2020

930

880

930

660

780

770

Kleine parelmoervlinderKleine parelmoervlinderEr is weer gekeken naar de libellen, die dit jaar aanwezig waren. In tabel 1 staat een overzicht van alle libellen die tussen 2003 en 2020 in het Karregat gezien zijn. De vaste bewoners waren er. Eén nieuwe soort staat erbij: de Weidebeekjuffer. Dit is een soort van stromend water en is dus een passant die wat rondzwierf. De Zwarte heidelibel is hier al enige jaren afwezig; landelijk is dat niet anders. Ook met de witsnuitlibellen gaat het niet goed. Er wordt door de Vlinderstichting veel onderzoek gedaan, maar wat de precieze oorzaak is, (behalve de droogte, klimaatverandering en verzuring) is nog niet helemaal duidelijk.

De bekende dagvlinders hebben we weer gezien (zie tabel 2). Nieuw is hier het Hooibeestje, dat begin augustus bij de struikhei tussen het ven en de zandverstuiving vloog. De Kleine parelmoervlinder is daar ook gezien, maar ook op de Zandblauwtjes op het veld in het noordelijk deel van het Karregat. De waardplanten van de Kleine parelmoervlinder zijn diverse viooltjes, vooral akkerviooltje, driekleurig viooltje en duinviooltje, misschien is daar hier ook wel plaats voor? Landelijk gezien zijn dit twee vlinders die het met dit warmere weer goed doen.

Ook de nachtvlinders zijn weer gevolgd. De teller staat nu op 420 soorten macro- en microvlinders. (tabel 3) De nachtvlinderval heeft een aantal keer gestaan en er wordt ook gekeken naar rupsen, gallen en mijnen. Voor de nachtvlinders die niet op licht afkomen, is er een keer stroop (met alcohol) op wat bomen gesmeerd. In het donker komen daar verschillende insecten op af: vlinders, maar ook (boom)sprinkhanen, pissebedden, oorwormen, vliegen, wespen enzovoort. Met de zaklamp worden ze opgespoord, geteld en genoteerd.

Ook in de nachtvlinderval komen niet alleen vlinders. Er zijn diverse insecten die in de val terechtkomen: schietmotten, kevers, wantsen, wespen, vliegen en muggen. Ze worden zoveel mogelijk op naam gebracht en genoteerd. Alles komt in een grote landelijke database, zodat er uiteindelijk berekeningen over de trend van de insecten gemaakt kunnen worden. Op de site www.waarneming.nl kun je per gebied en per orde (soortgroep) ook zien wat er voorkomt.

 

BloedcicadeBloedcicadeRoodzwarte dennencicadeRoodzwarte dennencicadeOorcicadeOorcicade

 

 

 

  

 

 

 

De lijst met overige waarnemingen van insecten (tabel 4) is ook weer uitgebreid: bij de kevers kwam er een leuke soort bij: de Dwarsvlek-wespenboktor. De Kleine wespenboktor is een bekende soort, er zijn echter meer wespenboktorren die veel minder algemeen zijn. In totaal staan er ongeveer 70 soorten kevers op de lijst. Wantsen hebben we 34 soorten op de lijst en van dezelfde orde zijn ook de drie cicaden: de Bloedcicade, de Roodzwarte dennencicade en de Oorcicade. De Oorcicade komt vaak op licht af. De Roodzwarte dennencicade lijkt wel wat op de gewone Bloedcicade maar is wat donkerder.

 

 Mierenleeuw kuiltjesMierenleeuw kuiltjes
MierenleeuwlarveMierenleeuwlarveGevlekte mierenleeuwGevlekte mierenleeuw

 

 

 

  

 

 

Mierenl
eeuwen zijn insecten die je niet vaak ziet. Ze zijn er wel maar ze zijn ’s-nachts actief en zitten overdag ergens tussen de vegetatie verstopt. Ze lijken wat op juffers, maar zijn in tegenstelling tot libellenA geen goede vliegers. De larven leven ook niet in water zoals libellen, maar in los zand. Ze graven zich achterwaarts in en maken daarbij een kuiltje in het zand. Kleine beestjes (mieren, spinnetjes) glijden het kuiltje in en worden onderin gegrepen door de larve. In het Karregat zag ik een aantal kuiltjes in het losse zand van een omgevallen boom.

 

HoutsluipwespHoutsluipwespOp een dode den trof ik een vrouwtje van de Houtsluipwesp aan. Deze sluipwespen hebben een lange legboor waarmee ze in het hout boren om de larven van hun gastheer op te sporen. Er wordt dan een eitje in gelegd. Wanneer de larve uitgekomen is, eet ze de larve van de gastheer (levend) op.

Op de lijst met waargenomen insecten in het Karregat staan nu meer dan 700 soorten. Daar kan nog veel bijkomen als er goed gezocht wordt.

De Levendbarende hagedis en de Rugstreeppad zijn ook gezien dit jaar.

De Struik- en Dophei stonden er goed bij. Van de Waterlobelia zijn in het in 2018 geplagde deel plaatselijk enkele honderden jonge ontkiemde rozetjes gezien; helaas waren er nog geen bloeiende exemplaren. In het schraalgrasland is de toename van de korstmossoorten Rendiermos, Rood bekermos en Rode heidelucifer spectaculair. Die positieve ontwikkeling is een mooie tegenhanger van de massale sterfte van Fijnsparren ten gevolge van het insect Letterzetter en een schimmel in combinatie met de aanhoudende droge zomers, waardoor het weerstandsvermogen van die naaldbomen sterk is afgenomen.

 

RoodborstjeRoodborstjeIn 2020 heeft de IVN Vogelwerkgroep een intensieve inventarisatie volgens de BMP-methode uitgevoerd waarmee territoria van de verschillende broedvogelsoorten kunnen worden vastgesteld. Gedurende elf tellingen in de periode februari-juni zijn 32 vogelsoorten geteld, waarvan 27 soorten met een of meerdere territoria. De meest talrijke territoria zijn in rangorde: 1. Roodborst; 2/3. Vink / Winterkoning; 4. Grote bonte specht; 5/6 Fitis / Tjiftjaf; 7. Koolmees; 8/9/10 Boomkruiper / Gekraagde roodstaart / Zwartkop.

Verder zijn de volgende zoogdieren, of sporen daarvan, waargenomen: eekhoorn, egel, haas, konijn, vos en ree.

 

Tineke Cramer, januari 2021

 

Tabel_1._Libellen_gezien_in_het_Karrgat_2003_tm_2020.pdf

Tabel_2._Dagvlinders_in_het_Karregat_2007_tm_2020.pdf

Tabel_3._Micro-macro-nachtvlinders_in_het_Karregat_tm_2020.pdf

Tabel_4._Waarnemingen_in_het_Karregat_tm_2020.pdf

Deel deze informatie via jouw social media:

Wat is/doet het IVN?

IVN 's-Hertogenbosch
IVN 's-Hertogenbosch is een vereniging met als doel natuur- en milieu-educatie.

Actieve vrijwilligers
IVN 's-Hertogenbosch bestaat uit actieve vrijwilligers. Onze vereniging kent zowel volwassen leden als jeugdleden.

Wat staan we voor?
Wij willen iedereen stimuleren de natuur te ontdekken rond de thema's beleving en educatie.

 

button lid worden button lid worden
button lid worden button lid worden button natuurbeleving voor bijzondere groepen

Facebook logo 150   facebookbutton

 

   

Contact met IVN 's-Hertogenbosch e.o.