Banner website

Er wordt binnen de vereniging heel wat gefotografeerd. Vooral de natuur wordt in al haar facetten op de gevoelige plaat vastgelegd. Maar helaas vallen de resultaten soms wat tegen en is de reden daarvan veelal onbekend.


Daarom hebben we in januari 2002 een Basiscursus Natuurfotografie gegeven waarin is getracht de oorzaken hiervan boven water te halen. Na de cursus, die door 20 leden met veel enthousiasme werd gevolgd, bleek er voldoende animo en enthousiasme te bestaan om een Werkgroep Natuurfotografie op te richten, met als doel onze hobbies natuur en fotografie te verenigen en door samenwerking betere natuurfoto's te maken.

De werkgroep sluit elk jaar af met een AV- show van foto's van de verschillende leden. Deze AV-show wordt altijd tijdens de nieuwjaarsreceptie van de vereniging gepresenteerd. Ook organiseren we periodiek een expositie op verschillende lokaties in en om 's-Hertogenbosch.


Jaarprogramma

De werkgroep stelt elk jaar een programma samen, waarbij we een aantal natuurgebieden bezoeken en fotograferen. In de wintermaanden komen we eens per maand bij elkaar in het NME-lokaal van de BBS zuid en hebben dan thema- en cursus-avonden. Tevens besteden we tijd aan het beoordelen van de foto's die door de leden zijn gemaakt.


Contact
Voor vragen en/of aanmelding bel naar Ben Meurs (tel. 0418-541265) of stuur een e-mailtje naar: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Vanaf 1 januari 2024 hebben we de coördinatietaken binnen de werkgroep verdeeld over een viertal leden.

Herman van Eijck:
Herman is de vertegenwoordiger van de werkgroep bij verenigingsactiviteiten zoals beleidsoverleg, coördinatoroverleg, etc.

Henk Vennix:
Henk verzorgt de ledenadministratie van de werkgroep.

Stelt de jaarlijkse AV-serie samen en zorgt voor behandeling van gevraagde foto’s voor andere werkgroepen en verenigingsactiviteiten, zoals BRS, ommetjes, etc.

Jan van Horen:
Jan coördineert de organisatie van de excursies binnen het jaarprogramma van de werkgroep.

Ben Meurs.
Ben zorgt voor het voorbereiden en begeleiden van de maandelijkse werkgroepbijeenkomsten in de BBS.

Het plannen, voorbereiden en realiseren van de jaarlijkse foto-exposities.
Het benaderen en afspraken maken met de verschillende expositielocaties
Het bewaken en regelen van expositiematerialen, kosten en de logistiek.
Het verzorgen van het Jaarverslag van de werkgroep.


We hebben nu een jaar ervaring met deze nieuwe werkwijze en de ervaringen zijn goed. We gaan zeker door op deze ingeslagen weg.

Werkgroepactiviteiten

Voor het jaar 2024 hebben we ook weer een jaar programma gemaakt en uitgevoerd  met zowel binnen- als buitenactiviteiten.
In 2024 hadden we regelmatig last van natte weersomstandigheden, waardoor excursies niet zijn doorgegaan. Als het mogelijk was, is een excursie op een later moment alsnog georganiseerd. Het aantal leden dat deelnam aan de excursies varieerde sterk en dat is zeker een punt van aandacht voor het nieuwe jaar.

De binnenactiviteiten zijn wel allemaal doorgegaan, maar ook daar was de deelname vaak laag. Dus ook een punt van aandacht voor het nieuwe jaar.

Tentoonstelling en digitale fotopresentatie

Door omstandigheden zijn in 2024 een tweetal expositielocaties weggevallen. We hebben geprobeerd om ter vervanging nieuwe locaties te vinden. Dat is midden 2024 gelukt bij de bibliotheek in Rosmalen. Eind 2024 hebben we ook afspraken kunnen maken voor een expositie begin 2025 bij Ontmoetingscentrum Litserborg in den Dungen. Met een tweetal andere locaties zijn we nog in overleg.

Begin 2024 is er weer een nieuwe fototentoonstelling samengesteld,  en die was het afgelopen jaar weer op de verschillende locaties in en om ’s-Hertogenbosch te zien.
Tevens is van het jaar 2024 een nieuwe digitale fotopresentatie gemaakt. Die is getoond tijdens de nieuwjaarsreceptie van 2025 en is nu ook op de website te zien.

Ben Meurs
Coördinator werkgroep Natuurfotografie

Besprekingsavonden in BBS 

Onze maandelijkse bijeenkomsten vinden plaats in de grote zaal van BBS.

Er worden dan ook introducties of workshops georganiseerd over specifieke fotografische onderwerpen. Zie de tabel. Elke introductie of workshop resulteert in een opdracht voor de eerstvolgende excursie. Het thema wordt dan ook via e-mail en Whatsapp aan alle leden kenbaar gemaakt (niet iedereen is er altijd bij).

Is er voldoende tijd dan bespreken we recente foto’s van de leden. Dat kunnen ook foto’s zijn die passen in een van te voren afgesproken thema’s.
Tijdens die besprekingen willen we wat dieper op de fotografische kenmerken ingaan  ‘fotobespreking nieuwe stijl’.  Denk daarbij aan o.a. compositie, belichting, kleur, techniek, onderwerp, etc. Ik zal deze aanpak voorbereiden en suggesties van jullie kant zijn daarvoor ook zeer welkom.

Heb je zelf nog bepaalde onderwerpen die je graag ter behandeling wilt inbrengen, schroom dan niet om dat aan te kaarten tijdens een bijeenkomst of met een e-mail aan Ben.

De datums van de geplande avonden staan in de bijgevoegde tabel.

Spreker uitnodigen voor een lezing

We nemen voor het jaar 2025 ook in overweging om een spreker uit te nodigen voor een lezing over een specifiek thema. Door enkele leden zijn al wat suggesties gegeven en er is al een budget gereserveerd voor een dergelijke activiteit. Komen we binnenkort nog op terug.

De in 2025 geplande besprekingsavonden in de grote zaal van BBS 

Maand

Dat

Dag

Aanvang

Locatie

Activiteit / Excursie

1e coörd.

2e coörd.

december

18

woensdag

20.00

Grote zaal

Jaarvergadering werkgroep

Ben

Januari

10

vrijdag

20.00

Grote zaal

Nieuwjaarsreceptie
Fotopresentatie in BBS

Henk Vennix

Januari

22

Woensdag

20.00

Grote zaal

Intro: Projectmatig fotograferen
Aanpak  fotobespreking

Ben M

?

Februari

20

Donderdag

20.00

Handvaardigheids lokaal

Intro: Focus stacking

Ben M

?

Maart

20

Donderdag

20.00

Grote zaal

Fotobespreking nieuwe stijl

Ben M

April

17

Donderdag

20.00

Grote zaal

Intro: Werken met telelens en convertors (vogelfotografie)

Wie??

 

April

21

maandag

2e Paasdag

Buiten

Dag van het Landschap
Haanwijk - nog niet zeker

Mei

14

Woensdag

20.00

Grote zaal

Intro: High key & Low key

Henk Valk

Doreen

Juni

18

Woensdag

20.00

Grote zaal

Fotobespreking nieuwe stijl.

Ben M

Onder voorbehoud

In juli is de school gesloten.

Augustus

20

Woensdag

20.00

Grote zaal

Intro: Maken van een fotoserie

Herman van Eijck

?

September

25

Donderdag

20.00

Handvaardigheids lokaal

Intro: Fotograferen met tegenlicht

Wie??

?

Oktober

22

Woensdag

20.00

Grote zaal

 

Intro: Avond en nachtfotografie
Sterrenhemel

Henk Vennix

?

 

 

 

 

November

27

Donderdag

20.00

Handvaardigheids lokaal

Lezing ??

December

17

Woensdag

20.00

Grote zaal

Jaarvergadering werkgroep

Ben M

 

Januari‘26

9

vrijdag

20.00

Grote Zaal

Presentatie AV serie 2025

Nieuwjaarsreceptie

Henk Vennix

 


Excursielijst 2025

Ook in 2025 is Jan van Horen de excursie coördinator binnen onze werkgroep.

Bij hem kun je terecht voor vragen, opmerkingen en wijzigingen over de beoogde excursies.

Ook zal Jan zorgen dat de organisatoren van beoogde excursies eraan worden herinnerd dat ze die maand aan de beurt zijn.

In de bijgevoegde excursielijst is naar eer en geweten voor elke maand een organisatie-duo geselecteerd uit de actuele ledenlijst.

Past de genoemde maand niet voor jezelf of voor het duo probeer dan eerst onderling te ruilen met andere leden uit de lijst. Als het niet is gelukt, neem dan contact op met Jan van Horen.

Samen kunnen jullie dan wellicht een andere oplossing vinden.

Elke wijziging in de excursielijst moet altijd aan Jan worden doorgegeven zodat de lijst actueel blijft.

Maandelijks neemt een duo het initiatief om een excursie te organiseren. Het is in de regel een activiteit die het duo zelf heel graag wil ondernemen met een specifiek doel. Bijvoorbeeld een mooie locatie, een natuurverschijnsel, een bijzonder onderwerp etc.

Het duo bepaalt onderwerp, locatie, datum, tijd en ook (indien van toepassing) het maximaal aantal deelnemers en ook welke ideale fotografie-uitrusting past bij de aard van de excursie.

Zij zorgen dus voor de voorbereiding en organisatie van de excursie zelf en ook het informeren en uitnodigen naar alle leden van de werkgroep. Gebruik daarvoor de appgroep en de e-mailadressen van de leden. (Let op, niet iedereen zit in de appgroep)

Naast de maandelijkse excursies is in principe elk lid vrij om zelf een excursie te organiseren op elk gewenst moment, waarbij je ook andere werkgroep leden kunt uitnodigen.

In principe proberen voor elke excursie zoveel mogelijk met elkaar te carpoolen.
Er zijn daarvoor binnen IVN enkele afspraken gemaakt voor het samen reizen van een naar locaties. We carpoolen altijd vanaf station Oost en de kosten van €0,20 per km verdelen we over het aantal inzittenden van de auto, inclusief chauffeur.
Ook kunnen leden ervoor kiezen op eigen gelegenheid te reizen. 

Maand

Door wie (eigen onderwerp, locatie, datum en tijd)

Januari

Nori Verhagen
Rinus Van der Heijden

Februari

Doreen Elsevier
Aus Lausberg

Maart

Netty van Bijnen
Jan van Horen

April

Thea de rooij
Wim Dorsles ??

Mei

Jolanda Breedveld
Henk Valk

Juni

Yvonne Dijkman
Ben Meurs

Juli

Nancy Vos
Ad van Mil

Augustus

Diane van Veen
Henk Vennix

September

Bob Goedmakers
Christine Maas

Oktober

Hilde Lit
Jan Wijgers

November

Herman van Eijck
Ben Meurs

December

Inge Montfroy
Adri van der Heiden

 Jaarthema 2025

Tijdens de bespreking is voor 2025 als thema gekozen:
“Gedurende heel 2025 fotografisch volgen en in kaart brengen van de natuurlijke ontwikkeling van het opnieuw ingerichte gebied De natte-natuurparel-bossche-broek-zuid”.

Voor meer informatie over het gebied klik op onderstaande link:

https://www.brabantslandschap.nl/projecten/natte-natuurparel-bossche-broek-zuid

Projectmatige aanpak:

Elke deelnemer kan  individueel of samen met enkele andere leden op een projectmatige manier invulling geven aan dit thema.

Op de website ‘Natuurfotografie” kun je een aanpak en aantal voorbeelden vinden van projectmatig fotograferen. Tijdens onze bijeenkomst van 22 januari wil ik een aftrap geven aan de projectmatige aanpak van ons jaarthema. Ter voorbereiding kun je onderstaande informatie over projectmatig fotograferen eens lezen.

https://www.natuurfotografie.nl/projectmatig-werken-hoe-doe-je-dat/

Een voorbeeld van projectmatig fotograferen

https://www.natuurfotografie.nl/projectmatig-fotograferen-dat-zou-jij-ook-moeten-doen/ 


Groene draad.

Ook in 2025 gaan we weer voor het samenstellen van een Groene draad.
Net als in 2024 neemt Yvonne Dijman de organisatie voor haar rekeneing.
Alle leden van de werkgroep worden door haar benaderd om (weer) mee te doen. 

De werkgroep ommetjes ontwerpt en beschrijft wandelingen en ommetjes door de natuur rond 's-Hertogenbosch. De ommetjes die nu beschikbaar zijn staan op de pagina wandelingen en ommetjes. Heeft u vragen over ommetjes of wilt u aan een ommetje meewerken? Neem dan contact op via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Gewone kruisbloemgalmug op AkkerkersWe hadden veel plannen voor 2020 staan en gelukkig hebben we er ondanks de lockdowns toch nog enkele van kunnen realiseren. In januari hebben we een studieavond over de Vlinderbloemigen gehouden. Mensen deelden informatie over de verschillende geslachten en soorten. Denk daarbij aan Klavers, Rupsklavers, Lathyrussen, Wikken en Bremsoorten. 

  • Voor Natuurmomumenten inventariseren we al enkele jaren gebieden in het Vlijmens ven. Ieder jaar zijn dat weer andere percelen. Dit jaar hadden we drie gebiedjes aan de Honderdmorgensedijk, vlak bij het Jeroen Bosch ziekenhuis. Daarin bekijken we in hokken van 10 vierkante meter welke planten er voorkomen en schatten in hoeveel ervan groeien (de abundantie). We gaan ieder op een hoek van het hok staan en schatten de hoeveelheid van het dichtstbij zijnde kwart in. Heel coronavriendelijk, totdat we een heel interessant plantje zien, want dan wil iedereen dichtbij komen. Liesbeth houdt altijd heel trouw de administratie bij en onze nieuwe jonge deelnemers zijn lekker fanatiek! Leuke soorten die we aantroffen zijn verschillende Orchissen, Teer guichelheil, Watertorkruid, Moeraskartelblad en Parnassia. Soms was het lekker warm weer, soms stonden we ook tot onze enkels in het water, want het mag daar gelukkig lekker vochtig zijn.
  • Voor het FLORON hebben we een kilometerhok geïnventariseerd onder leiding van Menno: hok 150-416 in Empel. Daarbij kijk je welke soorten voorkomen; de hoeveelheid wordt over het algemeen niet meegenomen. Dit is altijd leuk speurwerk. Je kijkt in grasranden, brandgangen, parken, natuurgebieden en tussen de straatstenen wat je allemaal voorbij ziet komen aan wilde planten. We hebben ongeveer 150 soorten aangetroffen. Een bijzondere waarneming was de Brede raket, een kruisbloemige die uit Zuid-Europa komt. Ook zagen we Hertshoornweegbree, van oorsprong een zoutminnende kustplant, die nu steeds meer in het binnenland wordt aangetroffen bij wegen waar in de winter zout gestrooid wordt (het moet ook een smakelijk plantje zijn).
  • Met determineerexcursies hebben we ons moeten beperken tot plaatsen dicht in de buurt en in kleine groepjes. We zijn op stap geweest bij de Groote Wetering, in het Bossche Broek en in Eikenhorst. In het Bossche Broek zagen we de Gele waterkers en de Akkerskers vlak bij elkaar bloeien, het was leuk om de verschillen goed te zien. Ook zagen we op de Akkerkers de sponzige, poreuze gal van de Gewone kruisbloemgalmug, die daarop vaak voorkomt.
  • In tweetallen hebben we meegedaan aan de Eindejaar Plantenjacht. Hierbij wat resultaten van de zoektocht naar bloeiende planten tussen Kerst en 3 januari:
    • Er zijn 25.336 planten geteld.
    • Het Madeliefje staat nog steeds op nummer 1, gevolgd door Straatgras, Klein kruiskruid, Vogelmuur en het Herderstasje.
    • De meeste bloeiende planten zijn geteld in Zeeland en Noord-Brabant, gevolgd door de andere westelijke provincies.
    • Het betrof vooral planten die zijn blijven doorbloeien.

Leuke activiteiten zoals ons plantenweekend en het einde-seizoensetentje zijn er helaas bij ingeschoten, maar wie weet volgend jaar!

We hebben nog geen gezamenlijke planavond kunnen houden voor 2021. Maar waarschijnlijk gaan we weer inventariseren voor Natuurmonumenten en een kilometerhok voor het FLORON onderzoeken. Ook hebben we plannen om de Heemtuin te helpen met inventariseren van de aanwezige planten. Met een aantal mensen gaan we ons verdiepen in determineren met de nieuwe Heukels 24, via een cursus bij het FLORON. 

De eerste vroege bloeiers als het de Kleine veldkers en de Vroegeling laten hun bloemetjes alweer zien, het groeiseizoen komt eraan!

Jacqueline Bentlage

Een van de beste kenners van de Bossche flora is Rob de Vrind. Hij schrijft er elk jaar een verslag over. Dit jaarverslag staat integraal op onze website www.ivn-s-hertogenbosch.nl. Omdat het te uitgebreid is voor Den Boschrietsangher heeft Cor Haest hiervan een verkort verslag gemaakt. In dit stuk zijn ook nog een aantal aanvullingen van Jan Maassen (evenals Rob een plantenspecialist) opgenomen.

Een van de beste kenners van de Bossche flora is Rob de Vrind. Hij schrijft er elk jaar een verslag over. Dit jaarverslag staat integraal op onze website www.ivn-s-hertogenbosch.nl. Omdat het te uitgebreid is voor Den Boschrietsangher heeft Cor Haest hiervan een verkort verslag gemaakt. In dit stuk zijn ook nog een aantal aanvullingen van Jan Maassen (evenals Rob een plantenspecialist) opgenomen.

Het voorjaar begon erg warm en luidde een behoorlijke droogteperiode in. De natuur begon meer dan een week vroeger dan in 2010.

Het begint altijd op de dijk bij de Moerputten. In 2008 stonden er 80 exemplaren van de Gulden sleutelbloem, in 2009 ongeveer 30, in 2010 wel 140 en in 2011 zelfs 370 bloeistengels. Later stond ook de Stijve wikke in bloei, tezamen met Aardaker (die het moeilijk had vanwege de droogte) en ook nog de Hemelsleutel. De soorten weten zich goed te handhaven maar de dijk verruigt enorm en afmaaien is hard nodig.

Aan de noordkant zet de ontwikkeling zich op een positieve manier door, wat te zien is aan het toenemend aantal Rietorchissen. In 2009 waren er 6 exemplaren, in 2010 al 18. In 2011 wat minder (weer door het droge voorjaar). Ook op het geplagde deel aan de noordwest zijde komen al Rietorchissen voor: 6 in 2009 en 10 in 2010 en 9 in 2011. Aan de oostzijde ging het (door de droogte) niet zo goed met de Rietorchissen. De Kruipende moerasweegbree, die uiterst zeldzaam is, kwam in 2008 op wel vijf plaatsen voor maar in 2009 en 2010 nog maar op één. In 2011 op drie plekken maar op de belangrijkste minder dan andere jaren. In 2009 kwam er weinig Moeraskartelblad voor maar in 2010 en 2011 veel. Verder Waterdrieblad, Waterviolier, Krabbenscheer, Grote boterbloem en Moerasmuur. De Spaanse ruiter doet het heel goed, droge voorjaren is daarvoor geen probleem. Het Veenmelkviooltje deed het niet geweldig in 2009 (maar 6 exemplaren), in 2011 heb ik er ook weinig gezien (alleen op de Bijenweide stonden er nog veel). Het beter aan droogte aangepaste Hondsviooltje kwam in grotere aantallen voor. Moeraswolfsmelk heb ik in 2011 helemaal niet meer gezien.

Het grasje Bevertjes komt zowel aan de noord- als zuidkant voor en had het dit jaar moeilijker. De vlinder het Gewone Pimpernelblauwtje was in 2009 in grote aantallen te aanschouwen. Het breidt zich uit richting de Spoordijk. In 2010 in nog grotere aantallen. In 2011 kwam ik er ook een tegen aan de noordoostzijde.

Op het nieuw geplagde deel aan de noordwestzijde waren naast de Rietorchissen ook te zien: Grote Boterbloem, Naaldwaterbies, Grote waterweegbree, Grote egelskop, Moerasrolklaver, Pitrus en Mattenbies, naast Moeraswederik (5x) en velden met Dagkoekoeksbloem en Grote ratelaar. Ook bevatten veel sloten de Waterviolier, Kikkerbeet en Holpijp en staan de droge stukken vol met Gewoon Biggenkruid. Ook in 2011 stond er Herfstbitterling (Rode lijst 4) en de soort breidt zich zelfs uit. Daarnaast staat er inmiddels ook Bleekgele droogbloem, Moeraswolfsklauw (Rode lijst 3) en Rondbladig en Langbladig zonnedauw. De laatste breidt zich ook uit. Op vele plekken begint nu ook het prachtige Echte duizendguldenkruid op te komen en ook de eerste Blauwe knoop samen met dop- en struikhei is er te zien.

In het Bossche Broek stonden in 2009 nog enkele exemplaren Vogelmelk; in 2010 heb ik ze niet gezien en in 2011 zijn er weer 2. Naar mijn idee bloeide er minder Moeraskartelblad en Koekoeksbloemen dan vorig jaar. De Beemdkroon was ik kwijt in 2010 maar hij stond er weer in 2011. Ook staat er nog steeds in één sloot (al jaren) Grote boterbloem. De Dotterbloem zie je steeds minder. Met Wateraardbei gaat het goed maar de sloot waar hij mooi te zien was, is gedempt. Ook de Lange erepijs is er al jaren te zien, ook in 2011. Dit jaar nog geen Ooievaars gezien, vorig jaar wel. Het Veenpluis breidde zich in 2009 uit en dat is een teken van verzuring. Het is wel een mooi gezicht. In 2011 was het een van de weinige bloeiende planten (vanwege de droogte). Voor het eerst komt in het Bossche Broek in een berm de Rietorchis voor: 3 exemplaren. Volgens Jac Hendriks (SBB) staan er ook Vleeskleurige orchissen en Gele/Kleverige(?) ogentroost maar die heb ik zelf nooit waargenomen. Op de dijken komt veel Bont kroonkruid voor. In het Bossche Broek-zuid (landgoed De Pettelaar) kwam ik voor het eerst Dubbelloof tegen.

Langs het Drongelens kanaal is Veldkruidkers erg op zijn retour. Zo wel in 2010 als in 2011 is op een behoorlijk aantal plekken nog wel zeldzame Rozetkruidkers vinden. De Grote ereprijs doet het wel goed maar het maaibeleid moet beter want in de bloeitijd maait men er de oevers. Dit is doorgegeven aan de gemeente.

Bij Crèvecoeur stond in 2009 massaal Brede ereprijs te bloeien. Een prachtig gezicht. In 2010 en 2011 ben ik niet wezen kijken. Wel waren er weer veel Kaardebollen te zien bijvoorbeeld op de plek waar vroeger de sluis lag.

In de Koornwaard stond Brede ereprijs in 2010 en 2011 nog maar op twee plekken; mogelijke oorzaak: de zware beweiding. In 2008 was Zandwolfsmelk zeer op haar retour en vanaf 2009 verdwenen. Ook Wilde tijm heb ik niet meer gezien. Vermeldenswaardig is Springzaadveldkers, Geoord en Knopig helmkruid en Groot warkruid. Sinds de aanleg van natuurlijke oevers door RWS is de Ruige weegbree verdwenen. Alweer een gevoelige slag voor de biodiversiteit rond 's-Hertogenbosch. Ook Veldsalie doet het niet best. Er staan maar enkele bloeiende pollen. In 2009 was de beweiding er te gering en 2010 juist te veel! Er hebben ooit vele tientallen exemplaren gestaan. In 2011 nog maar op één plek! Karwijvarkenskervel wordt alsmaar gemaaid nog voordat ze bloemen kunnen vormen. Waarschijnlijk staan er nog wel een hoop. Ook is er nieuwe soort aangewaaid: Wilde marjolein (één grote pol). Langs het water zijn ook nog enkele groeiplaatsen van Kleine aster. Er bestaan ook vindplaatsen van Vogelmelk (24x) en Zacht vetkruid. Voor het eerst stond er ook Grote bevernel.

Ook Jan Maassen heeft geconstateerd dat het ooibosje in de Koornwaard zich mooi aan het ontwikkelen is. Veel Springzaadveldkers na begrazing. Op de bomen komen goed ontwikkelde gemeenschappen van bladmossen voor die zeer specifiek zijn voor zachthoutooibossen. Soorten: Uiterwaardenmos, Riviersterretje, Halvemaantjesmos (levermos) en Gewoon viltsterrenmos.

Ook de bevers zijn er de laatste tijd erg actief en vellen al behoorlijk grote bomen. Jammer dat de omlegging van de Zuid-Willemsvaart er komt! (Cor Haest: Een woordvoerder van de aannemerscombinatie WillemsUnie meldt dat speciaal voor de bevers het bosje wordt verplaatst. Sic!)

In de Uiterwaarden Maaspoort zag ik in 2009 voor het eerst Kleine bevernel. Die stond er ook in 2010, tezamen met Karwijvarkenskervel. De Vogelmelk is met 100 exemplaren in 2010 in 2011 terug gevallen naar 30 stuks. Nieuwe soort in 2009 was het Geoord helmkruid (in 2011 verdwenen), in 2010 Voszegge (Rode lijst 3) en ook daar is de Kleine aster waar te nemen. Daarnaast Heggedoornzaad, Mierikswortel, Groot warkruid, Pastinaak, Blauwe waterereprijs, Zwanenbloem, Brede wespenorchis, Gulden roede en Kransmunt.

Bij Bokhoven staan de Weidekervels (Rode lijst 1) nu nog maar op één plek. Er was met de gemeente overeengekomen pas laat te maaien maar door de slechte zomer waren de planten nog niet klaar met zaadzetting. Men had nog later moeten maaien en waarschijnlijk is niet maaien nog beter.

Langs de dijk bij het wieltje is weer Karwijvarkenskervel waargenomen op de plek waar zich ooit de hoofdmacht bevond. Na de dijkverzwaring was alles verdwenen maar dit jaar is het eerste exemplaar weer teruggekeerd. Er staat ook enkele planten Gewone agrinonie. Deze staat ook verderop langs het kanaal, tezamen met enkele pollen van Grasklokjes. De bermen zijn rijk aan Cichorei. Aan het hek stonden in 2011 geen Heelblaadjes meer maar wel bij de waterpartijen langs de kastelen van Haverlij.

Aan de voet van de dijk (aan de westkant) heeft men aan natuurontwikkeling gedaan en stukken afgegraven. Daar staat nu heel wat Echt duizendguldenkruid, naast één prachtig groot (wit) exemplaar van Mottenkruid (in 2011 niet meer) en Kleine aster. Allemaal soorten die je niet veel tegenkomt. Ook Kruipend zenegroen is er te aanschouwen. Op andere afgegraven stukken bij de kastelen staan Kroontjeskruid, Gele kamille, Rolklaver en een Kleine aster.

Bij het wieltje langs de Maas staat Stalkruid maar daarvan zowel witte als roze exemplaren. Het wieltje zelf bevat Zwanenbloemen. Bij het veerhuis staat onder aan het talud de Kleine pimpernel (Rode lijst 4) en ook het witte Vetmuur.

De Tripmadam (Rode lijst 3) is weer prachtig te zien langs het kanaal Henriëttewaard, Engelen. De groenstrook langs het fietspad in de polder bevat prachtige Grote pimpernellen, Karwijvarkenskervel, Knoopkruid en Grasklokjes.

Langs de Grote Wielen en de Franse wielen staat de Grote watereppe en Zwanenbloemen. Ook ziet men er Moerasrolklaver, Blauwe waterereprijs, Blauw glidkruid, Watermunt, Akkermunt en Kransmunt. Verder velden vol Akkerdistels, Veldzuring en Jakobskruiskruid. De natuur is er echt in ontwikkeling; naast de runderen, de paarden en de grote groepen Canadese ganzen die er zitten. Uiteraard kan men er ook Roodborsttapuit, Puttertjes en Kneutjes tegenkomen.

Op de Heinis is Hartgespan (Rode lijst 1) verdwenen en ook Genadekruid (Rode lijst 1) heb ik er nooit meer gezien. Het beheer is er dramatisch en de pracht van weleer is er grotendeels verdwenen. Wel staat er Gekielde dravik en Stinkende Balote. De Springbalsemien woekert er weelderig.

Op de Wamberg staat Waterdrieblad, Grote watereppe, Melkeppe, Brede wespenorchis en her en der prachtige Koningsvarens.

Bij Coudewater zijn vermeldenswaard Draadrus en ook Oranje havikskruid.

In de plas-draszone bij de Groote Wetering heeft Jan Maassen in 2011 de Vlottende bies (Rode lijst 4) gevonden naast Veldrus, Blaaszegge, Hoge cyperzegge, Drijvend fonteinkruid, Gewoon watervorkje, zelfs Blauwe zegge en mogelijk Kwelmoerasdikkopmos (moet nog nader gecheckt worden). Het milieu wordt bepaald door sterke ijzerhoudende kwel (fosfaatbinding).

Bij de Groote Wielen vond ik in 2011 twee exemplaren Moeraswederik en vier Voszeggen naast broedende Kluten die drie jongen hebben gekregen.

Mooi is ook te vermelden dat langs het Engelermeer Schaafstro staat naast een Zwanenbloem, Blauw glidkruid, Grote watereppe en Agrimonie.

Op de Hooge Heide tussen Nuland en Rosmalen heeft Bureau Maes, (Utrecht, 2009) bij een nieuw gegraven poel enkele zeldzame (Rode lijst) levermossen waargenomen: Grofgoudkorrelmos (Fossombronia foveolata), Sponswatervorkje (Riccia cavernosa) en Violetwatervorkje (Riccia subbifurca). Verder vermeldt het verslag Dwergviltkruid, Hondsviooltje en Viltganzerik . De Nulandse stuifzanden zijn bijzonder rijk aan korstmossen (Cladonia en Cladina), waaronder (binnenlands) zeldzamere soorten als Kraaklook en Gebogen rendiermos. Het verslag van Maes vermeldt nog de zeldzame Turflucifer.

Langs die Binnendieze staat natuurlijk massaal Klein Glaskruid (Rode lijst 4) maar ook zie ik steeds meer plaatsen met Tongvaren (beschermd). De Gele helmbloem doet het ook prima. In 2007 is ook de Steenbreekvaren weer aangetroffen, aan de brede Haven. Dit jaar is er een nieuwe vindplaats aangetroffen door Johan Mees bij de Zusters van Orthenpoort.

Op een industrieterrein langs de kant van de weg deed de Gevlekte orchis het in de periode 2007-2009 steeds slechter. De gemeente heeft het beheer prima aangepakt door de wegbermen vrij te maken van struiken. In 2010 stonden diverse exemplaren weer prachtig in bloei en zelfs op een nieuwe plek. In 2011 stonden er wel 40 exemplaren op diverse plekken en als altijd met bijzonder mooie exemplaren.

In een plantsoen in Rosmalen groeit de zeldzame Klimopbremraap! Elders in Rosmalen en bij de Zuid-Willemsvaart kan men nog wel eens Grijskruid en de Gevlekte orchis tegen komen.

Rob de Vrind

Tel. 06-23878131

Wat is/doet het IVN?

IVN 's-Hertogenbosch
IVN 's-Hertogenbosch is een vereniging met als doel natuur- en milieu-educatie.

Actieve vrijwilligers
IVN 's-Hertogenbosch bestaat uit actieve vrijwilligers. Onze vereniging kent zowel volwassen leden als jeugdleden.

Wat staan we voor?
Wij willen iedereen stimuleren de natuur te ontdekken rond de thema's beleving en educatie.

 

button lid worden button lid worden
button lid worden button lid worden button natuurbeleving voor bijzondere groepen

Facebook logo 150   facebookbutton

 

   

Contact met IVN 's-Hertogenbosch e.o.