
Zag ik een bloesem
Die naar haar tak terugkeerde?
Ach het was een vlinder
Moritake (1472-1549)
In de Werkgroep Insecten komt een aantal mensen bij elkaar die geïnteresseerd zijn in het wel en wee van vlinders, libellen en andere insecten om ons heen.
Insecten zijn er erg veel, in de werkgroep kiezen mensen zelf met welke groep(en) ze zich bezig willen houden. Voor vlinders en libellen worden monitor-routes gelopen. Dit houdt in dat een route regelmatig op dezelfde manier gelopen wordt waarbij alle vlinders of libellen op dezelfde manier geteld worden. Zo zie je na verloop van tijd hoe het met de betreffende vlinders of libellen gaat en kunnen er, indien nodig, maatregelen genomen worden om het leefgebied te verbeteren. We houden excursies naar diverse gebieden. Ook wordt er door een aantal leden aan nachtvlinder-
inventarisatie gedaan. Bij deze inventarisaties en bij onze excursies komen we regelmatig andere insecten tegen. Deze proberen we dan op naam te brengen. We hebben ook bijscholingsavonden, waarop gekeken wordt naar een bepaalde groep insecten, bijvoorbeeld kevers. We proberen zoveel mogelijk van elkaar te leren, initiatief wordt zeer gewaardeerd.
Landelijke Vlinderdag
Jaarlijks op de eerste zaterdag in maart organiseert de Vlinderstichting een landelijke Vlinderdag, waar je je kennis uit kunt breiden: prachtige films, interessante lezingen en stands met o.a. de nieuwste boeken. Een ontmoetingsplaats voor vlinder- en libellenliefhebbers uit het hele land, waar we altijd wel met een afvaardiging van de werkgroep naar toe gaan!
Wil je eens meekijken met deze werkgroep of meer informatie, neem dan contact op met de coördinator:
Tineke Cramer, Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. (of telefonisch, 073-5219621)

Voor inventarisatieverslagen in de natuurgebieden Karregat en Groote Wetering zie aldaar.
Tot mijn spijt wederom een coronajaar met lockdown en zeer beperkte mogelijkheden voor gezamenlijke activiteiten. De binnen-activiteiten, zoals de gebruikelijke foto-puzzel-avond en een studie-avond over een specifieke insecten-orde, hebben we dit jaar niet gehad.
In kleine kring zijn de stapstenen van de Groote Wetering dit jaar enkele keren geïnventariseerd op insecten. Voor de vlinders heeft de val regelmatig gestaan, twee keer is het nachtvlinderlaken uitgezet. Eén keer voor de Jeugdnatuurwacht in het kader van Nationale nachtvlindernacht op 4 september 2021. De meest bijzondere nachtvlinder, die we zagen was het Blauwe weeskind. Helaas was de jeugd toen al naar huis. Het is een trekvlinder, die elders in het land meer gezien is, maar voor Noord-Brabant was dit de eerste. Een week later is er nog een in de Loonse en Drunense duinen gezien, meer waren er niet in N.Brabant. Een andere vlinder die op het laken kwam, was de Coronamot, een stuk kleiner dan het Blauwe weeskind (spanwijdte ca. 25 mm en ca. 90 mm.) en minder zeldzaam.
Net als vorig jaar zijn alle monitor-telroutes voor dagvlinders en libellen wel gelopen, ook de nachtvlindertellingen op de diverse plaatsen zijn gedaan. Herman telt de dagvlinders in het Kanaalpark al vijf jaar, een verslag daarvan staat op de site. Ook de verslagen over het Karregat en de stapstenen van de Groote Wetering staan (of komen) weer op de site.
We hebben een groeps-App waarmee we elkaar vragen kunnen stellen, tips over leuke waarnemingen uitwisselen en last-minute-afspraken maken. Er staan 22 leden op de ledenlijst van de insectenwerkgroep.
Het Kanaalpark heeft een lengte van ongeveer 7 km. en omvat drie soorten landschap:
- Een beekdallandschap in het zuiden dat begint bij Den Dungen ;
- Een dekzandlandschap dat in het middengedeelte van het Kanaalpark ligt;
- Een uiterwaardenlandschap in het noorden tot waar het Maximakanaal uitmond in de Maas.
In overleg met de Vlinderstichting zijn in 2016 twee monitorroutes vastgesteld:
Route nr. 2212 begint bij de Empelse sluis en omvat o.a. een deel van het dijktalud,
Route nr. 2213 loopt langs een waterpartij en bij de brug over het Maximakanaal, bij het pad naar de stadsboerderij. Beide routes lopen door het uiterwaardelandschap. Monitorroutes worden van april tot en met september wekelijks op dezelfde manier gelopen, waarbij de aanwezige vlinders geteld worden. Door de verschillen in landschapsgebied kan de vlinderpopulatie per gebied wat verschillen.





V.l.n.r. Groot koolwitje, Koninginnepage, Bont zandoogje, Gehakkelde aurelia, Klein koolwitje
Dagvlinders route 2212
|
Familie
|
Latijnse naam
|
Nederlandse naam
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
2021
|
Aantal telrondes
|
20
|
20
|
22
|
24
|
22
|
21
|
Pieridae
|
Pieris brassicae
|
Groot koolwitje
|
4
|
|
6
|
|
|
|
Pieridae
|
Pieris rapae
|
Klein koolwitje
|
40
|
52
|
55
|
56
|
96
|
51
|
Pieridae
|
Pieris napi
|
Klein geaderd witje
|
32
|
50
|
49
|
6
|
8
|
23
|
Pieridae
|
Gonepteryx rhamni
|
Citroenvlinder
|
|
|
|
3
|
2
|
|
Pieridae
|
Colias croceus
|
Oranje luzernevlinder
|
4
|
1
|
|
|
|
|
Lycaenidae
|
Polyommatus icarus
|
Icarusblauwtje
|
8
|
68
|
37
|
37
|
28
|
84
|
Lycaenidae
|
Aricia agestis
|
Bruin blauwtje
|
|
3
|
5
|
4
|
8
|
2
|
Lycaenidae
|
Celastrina argiolus
|
Boomblauwtje
|
|
|
|
|
|
|
Lycaenidae
|
Lycaena phlaeas
|
Kleine vuurvlinder
|
1
|
2
|
4
|
1
|
3
|
4
|
Nymphalidae
|
Aglais urticae
|
Kleine vos
|
1
|
2
|
2
|
|
1
|
|
Nymphalidae
|
Pararge aegeria
|
Bont zandoogje
|
|
1
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Nymphalidae
|
Pyronia tithonus
|
Oranje zandoogje
|
|
2
|
1
|
|
3
|
2
|
Nymphalidae
|
Vanessa atalanta
|
Atalanta
|
3
|
3
|
2
|
6
|
16
|
18
|
Nymphalidae
|
Vanessa cardui
|
Distelvlinder
|
2
|
3
|
7
|
28
|
|
3
|
Nymphalidae
|
Aglais io
|
Dagpauwoog
|
1
|
7
|
6
|
1
|
5
|
3
|
Nymphalidae
|
Araschina levana
|
Landkaartje
|
|
|
1
|
|
|
|
Nymphalidae
|
Coenonympha pamphilus
|
Hooibeestje
|
|
|
|
|
2
|
15
|
Hesperiidae
|
Ochlodes Sylvanus
|
Groot dikkopje
|
|
|
|
1
|
|
1
|
Aantal soorten
|
10
|
12
|
13
|
11
|
12
|
13
|




V.l.n.r. Sint Jacobsvlinder, Sint Jansvlinder (dag-actieve nachtvlinders), Groot dikkopje, Gele luzernevlinder
Dagvlinders Route 2213
|
Familie
|
Latijnse naam
|
Nederlandse naam
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
2021
|
Aantal telrondes
|
20
|
20
|
22
|
24
|
22
|
21
|
Pieridae
|
Anthocharis cardamines
|
Oranjetipje
|
|
|
|
|
|
1
|
Pieridae
|
Pieris brassicae
|
Groot koolwitje
|
13
|
3
|
10
|
7
|
1
|
|
Pieridae
|
Pieris rapae
|
Klein koolwitje
|
58
|
38
|
82
|
92
|
131
|
42
|
Pieridae
|
Pieris napi
|
Klein geaderd witje
|
51
|
14
|
43
|
9
|
26
|
30
|
Pieridae
|
Gonepteryx rhamni
|
Citroenvlinder
|
|
1
|
1
|
3
|
|
1
|
Pieridae
|
Colias croceus
|
Oranje luzernevlinder
|
|
1
|
1
|
|
|
|
Pieridae
|
Colias hyale
|
Gele luzerne vlinder
|
|
|
1
|
|
|
|
Lycaenidae
|
Polyommatus icarus
|
Icarusblauwtje
|
1
|
51
|
22
|
16
|
7
|
11
|
Lycaenidae
|
Aricia agestis
|
Bruin blauwtje
|
|
|
4
|
2
|
1
|
|
Lycaenidae
|
Celastrina argiolus
|
Boomblauwtje
|
1
|
1
|
1
|
|
|
|
Lycaenidae
|
Lycaena phlaeas
|
Kleine vuurvlinder
|
4
|
7
|
5
|
3
|
6
|
3
|
Nymphalidae
|
Aglais urticae
|
Kleine vos
|
4
|
3
|
|
1
|
|
|
Nymphalidae
|
Pararge aegeria
|
Bont zandoogje
|
2
|
2
|
2
|
13
|
12
|
12
|
Nymphalidae
|
Pyronia tithonus
|
Oranje zandoogje
|
|
|
|
|
2
|
2
|
Nymphalidae
|
Vanessa atalanta
|
Atalanta
|
1
|
2
|
3
|
6
|
8
|
17
|
Nymphalidae
|
Vanessa cardui
|
Distelvlinder
|
4
|
5
|
2
|
13
|
|
|
Nymphalidae
|
Aglais io
|
Dagpauwoog
|
5
|
8
|
16
|
4
|
2
|
6
|
Nymphalidae
|
Polygonia c-album
|
Gehakkelde aurelia
|
|
|
|
|
1
|
2
|
Papilionidae
|
Papilio machaon
|
Koninginnepage
|
|
|
1
|
|
|
|
Hesperiidae
|
Ochlodes sylvanus
|
Groot dikkopje
|
|
|
|
2
|
4
|
3
|
Aantal soorten
|
11
|
13
|
15
|
13
|
12
|
12
|
Dagvlinders Route 2212 en 2213 bij elkaar opgeteld
|
Familie
|
Latijnse naam
|
Nederlandse naam
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
2021
|
Aantal telrondes
|
20
|
20
|
22
|
24
|
22
|
21
|
Pieridae
|
Anthocharis cardamines
|
Oranjetipje
|
|
|
|
|
|
1
|
Pieridae
|
Pieris brassicae
|
Groot koolwitje
|
17
|
3
|
16
|
7
|
1
|
|
Pieridae
|
Pieris rapae
|
Klein koolwitje
|
98
|
90
|
131
|
148
|
227
|
93
|
Pieridae
|
Pieris napi
|
Klein geaderd witje
|
83
|
64
|
92
|
15
|
34
|
53
|
Pieridae
|
Gonepteryx rhamni
|
Citroenvlinder
|
|
1
|
1
|
6
|
2
|
1
|
Pieridae
|
Colias croceus
|
Oranje luzernevlinder
|
4
|
1
|
1
|
|
|
|
Pieridae
|
Colias hyale
|
Gele luzernevlinder
|
|
|
1
|
|
|
|
Lycaenidae
|
Polyommatus icarus
|
Icarusblauwtje
|
9
|
119
|
59
|
53
|
35
|
95
|
Lyceanidae
|
Aricia agestis
|
Bruin blauwtje
|
|
3
|
9
|
6
|
9
|
2
|
Lycaenidae
|
Celastrina argiolus
|
Boomblauwtje
|
1
|
1
|
1
|
|
|
|
Lycaenidae
|
Lycaena phlaeas
|
Kleine vuurvlinder
|
5
|
9
|
9
|
4
|
9
|
7
|
Nymphalidae
|
Aglais urticae
|
Kleine vos
|
5
|
5
|
2
|
1
|
1
|
|
Nymphalidae
|
Pararge aegeria
|
Bont zandoogje
|
2
|
3
|
3
|
14
|
13
|
14
|
Nymphalidae
|
Pyronia tithonus
|
Oranje zandoogje
|
|
2
|
1
|
|
5
|
4
|
Nymphalidae
|
Vanessa atalanta
|
Atalanta
|
4
|
5
|
5
|
12
|
24
|
35
|
Nymphalidae
|
Vanessa cardui
|
Distelvlinder
|
6
|
8
|
9
|
41
|
|
3
|
Nymphalidae
|
Aglais io
|
Dagpauwoog
|
6
|
15
|
22
|
5
|
7
|
9
|
Nymphalidae
|
Araschina levana
|
Landkaartje
|
|
|
1
|
|
|
|
Nymphalidae
|
Coenonympha pamphilus
|
Hooibeestje
|
|
|
|
|
2
|
15
|
Nymphalidae
|
Polygonia c-album
|
Gehakkelde aurelia
|
|
|
|
|
1
|
2
|
Papilionidae
|
Papilio machaon
|
Koninginnepage
|
|
|
1
|
|
|
|
Hesperiidae
|
Ochlodes sylvanus
|
Groot dikkopje
|
|
|
|
3
|
4
|
1
|
Aantal soorten
|
12
|
15
|
17
|
13
|
15
|
15
|
Van beide routes samen het gemiddeld aantal getelde vlinders per telronde
(totaal geteld op beide routes/aantal keren geteld)
|
2016
|
2017
|
2018
|
2019
|
2020
|
2021
|
2022
|
|
|
|
12
|
16
|
16
|
13
|
17
|
8
|
|
|
|
|
Icarusblauwtje

- In 2021 is voor het eerst is het Oranjetipje op een van de telroutes waargenomen.
- Zeven eerder waargenomen soorten zijn in 2021 niet op de telroutes waargenomen. Dit betreft de Oranje luzerne vlinder, de Gele luzernevlinder, het Boomblauwtje, het Landkaartje, de Koninginnenpage, de Kleine vos en het Groot koolwitje.
- Het Icarusblauwtje vloog volop in 2021 en is meer waargenomen dan in voorgaande jaren, evenals het Hooibeestje .
- De terugval van de Kleine koolwitjes ten opzichte van voorgaande jaren was opmerkelijk.
- De meest voorkomende vlinders van het Kanaalpark zijn het Klein koolwitje, het Icarusblauwtje en het Klein geaderd witje.
- Naast deze dagvlinders zijn er ook nachtvlinders te bewonderen, zoals o.a. de dag-actieve Sint-Jansvlinder en de Sint-Jacobsvlinder.
Herman van Eijck